Η Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας εορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε χρόνο ως ημέρα μνήμης των αγώνων του κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών. Καθιερώθηκε το 1910 από τη Διεθνή Διάσκεψη Γυναικών.
Με την ευκαιρία της ημέρας της γυναίκας, σημειώνουμε παρακάτω επιγραμματικά, την εξέλιξη της θέσης της γυναίκας στον Ελλαδικό χώρο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Αναφέρουμε τις γυναίκες που ξεχώρισαν, τους αγώνες τους, την αντιμετώπισή τους από το ανδρικό φύλλο, από τους εκάστοτε Νόμους του Κράτους, τους κατά καιρούς κατακτητές της Ελλάδας και τα διαχρονικά δικαιώματά τους, μέχρι να αποκτήσουν με τους αγώνες τους την πολυπόθητη ισότητα.
-Η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Ελλάδα. Στην Αθήνα στην Κόρινθο και σε όλες σχεδόν τις πόλεις κράτη, οι γυναίκες είχαν ελάχιστα δικαιώματα σε σχέση με τους άνδρες πολίτες. Δεν μπορούσαν να ψηφίζουν, να κατέχουν δική τους γη ή να κληρονομούν. Η θέση τους ήταν στο σπίτι και σκοπός της ζωής τους ήταν η ανατροφή των παιδιών. Για τις γυναίκες οι χαρακτηρισμοί ήταν δούλες, παλλακίδες, εταίρες και μέτοικοι.
Στη Σπάρτη όμως, η κοινωνική θέση της γυναίκας δεν ήταν περιορισμένη όπως στην Αθήνα. Η Σπαρτιάτισσα διαχειριζόταν η ίδια την περιουσία της και μπορούσε να επιλέξει άλλο σύζυγο, αν ο δικός της απουσίαζε επί μακρόν. Παράλληλα παρέμεναν ενεργές και στο παρασκήνιο της πολιτικής. Η γυναίκα στη Σπάρτη, ήταν ένα μοναδικό ιστορικό φαινόμενο. Τη φράση «ταν ή επί τας» έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στα παιδιά τους, όταν τους έδιναν την ασπίδα για τον πόλεμο.
Οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν στο δωδεκάθεο του Ολύμπου, στον οποίο κατοικούσαν οι έξι θεές-γυναίκες. Η Ήρα προστάτευε το γάμο και την οικογένεια. Η Αφροδίτη ήταν θεά της ομορφιάς. Η Αθηνά, ήταν θεά της σοφίας και των τεχνών. Η Δήμητρα ήταν η θεά της γεωργίας. Η Άρτεµη ήταν θεά του κυνηγιού. Η Εστία ήταν η θεά του σπιτιού και προστάτευε τα νοικοκυριά.
Άλλες θεότητες της ελληνικής μυθολογίας ήταν: Εκάτη: Θεά της μαγείας. Θέμις: Θεά της δικαιοσύνης. Κυβέλη: Θεά της γονιμότητας. Έρις: Θεά της ζήλιας. Νέμεσις: Θεά της Δικαιοσύνης. Νυξ: θεά της νύχτας. Αμφιτρίτη: θέα της θάλασσας. Οι Νύμφες, ήταν γυναικείες ιδεατές μορφές, νεαρές στην ηλικία, ζούσαν στην άγρια φύση και συνόδευαν την Άρτεμη. Οι Ναϊάδες ήταν οι νύμφες των γλυκών νερών.
Οι τρεις Μοίρες, η Κλωθώ, η Λάχεσις και η Άτροπος, θεότητες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, κρατούν στα χέρια τους το νήμα που συμβολίζει την ανθρώπινη ζωή. Οι Μούσες, είναι εννέα αρχαίες θεότητες. Η Καλλιόπη της Επικής ποιήσεως, η Κλειώ της Ιστορίας, η Ευτέρπη της Μουσικής, η Θάλεια, της βουκολικής ποιήσεως, η Μελπομένη της Τραγωδίας η Τερψιχόρη της Ορχήσεως, η Ερατώ της Ερωτικής ποιήσεως, η Πολύμνια της ποιήσεως των Ύμνων και η Ουρανία, η Μούσα της Αστρονομίας.
Πολλές ήταν οι γυναίκες που ξεχώρισαν στην Αρχαία Ελλάδα. Η Ασπασία στην κλασική Αθήνα η σύντροφος του Περικλή, που το σπίτι της ήταν πνευματικό κέντρο και είχε ιδρύσει σχολείο για κορίτσια. Η Πυθία η Πρωθιέρεια του Μαντείου των Δελφών, η Καλλιπάτειρα η μόνη γυναίκα που μπορούσε να παρακολουθήσει τους Ολυμπιακούς αγώνες. Η φιλόσοφος Υπατία, η Σαπφώ, η λυρική ποιήτρια, η Θεανώ μαθηματικός, η Αγνοδίκη η Αθηναία, η πρώτη γυναίκα μαία, η Τελεσίλα του Άργους, λυρική ποιήτρια. Αξέχαστες έμειναν οι πιο διάσημες εταίρες, η Λαϊδα η Κορινθία και η Φρύνη στην Αθήνα τον 4ο π.Χ. αιώνα.
Στην Ομηρική περίοδο, η πιστή βασίλισσα Πηνελόπη, περίμενε 20 χρόνια τον Οδυσσέα να γυρίσει και δεν ενέδωσε στους μνηστήρες. Η αρπαγείσα Ωραία Ελένη εξ άλλου, προκάλεσε τον Τρωϊκό πόλεμο.
Η Παναγία, η Μαρία, η μητέρα του Χριστού, με την επικράτηση της θρησκείας του Χριστιανισμού ανά τον κόσμο, ασφαλώς έδωσε άλλη υψίστη υπόσταση στην γυναίκα-μάνα και όχι μόνο. Η θέση της Αγίας Γραφής τίμησε την γυναίκα αναφέροντας ότι «δεν υπάρχει διαφορά άνδρα γυναίκας». Αρνητική για την γυναίκα ήταν η Παλαιά Διαθήκη αναφέροντας ότι η Εύα αμάρτησε, καθόσον ο «κατηραμένος όφις» την εξαπάτησε με το μήλο!
-Η γυναίκα στον Μεσαίωνα και στη Βυζαντινή κυριαρχία (324 μ.Χ. – 1453 μ.Χ). Οι γυναίκες αυτή την εποχή στην Ελλαδικό χώρο, ήταν υπόδουλες, καταπιεσμένες και η εξουσία τις απέκλειε από ανώτερες θέσεις. Υπήρχαν διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, με ενδοοικογενειακή βία, εθεωρούντο αμαρτωλές και από τους μοναχούς της εκκλησίας. Αυτός ο μισογυνισμός επικρατούσε κυρίως στις κατώτερες τάξεις και στον αγροτικό πληθυσμό, αντίθετα με τις γυναίκες της ανώτερης τάξης που ήταν σε πολύ καλύτερη θέση. Η κυρίαρχη τάξη, απαγόρευε αυστηρά τους γάμους ανάμεσα σε πρόσωπα διαφορετικών κοινωνικών τάξεων (ελεύθεροι και δούλοι).
Βασικά στοιχεία της γυναικείας αμφίεσης ήταν πάντα ο μακρύς χιτώνας και ο μανδύας. Ο χιτώνας κάλυπτε ολόκληρο το μπράτσο, αφήνοντας έξω μόνο το χέρι, ενώ ο μανδύας είχε μία κουκούλα, που κάλυπτε το κεφάλι.
Επί Βυζαντινής κυριαρχίας, μισογυνικός και κωμικοτραγικός ήταν ο φόρος «παρθενοφθορίας» που ήταν υποχρεωμένος να πληρώνει ο πατέρας όταν πάντρευε την κόρη του!
Στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα του Βυζαντίου έχουμε γυναίκες που ξεχώρισαν, που άσκησαν εξουσία, πέτυχαν και έμειναν στην ιστορία. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στις αυτοκράτειρες που σφράγισαν την πορεία του Βυζαντίου, την Ειρήνη την Αθηναία, τη Θεοδώρα (σύζυγο του Ιουστινιανού) τη Ζωή, τη Θεοδώρα και την Ευδοκία.
-Οι γυναίκες επί Α΄ και Β΄ Τουρκοκρατίας (1453-1821) και στην Επανάσταση του 1821. Η γυναίκα στην τουρκοκρατία ήταν το μεγάλο θύμα ζώντας μέσα στη φρίκη και στην ασυδοσία των κατακτητών. Φόνοι, βιασμοί, εξανδραποδισμοί, αρπαγές, βασανισμοί, ήταν καθημερινά φαινόμενα. Αλλοίμονο στη μάνα που είχε όμορφη κόρη. Κινδύνευε να οδηγηθεί στα πολυπληθή χαρέμια των Πασάδων. Ο Αλή Πασάς είχε χαρέμια στα Γιάννενα και το Τεπελένι με γύρω στις 500 γυναίκες. Οι γονείς αναγκαζόταν να τις παραμορφώνουν με εγκαύματα στο πρόσωπο, ή να τις έχουν χρόνια κλεισμένες στο σπίτι, ή να τις αρραβωνιάζουν και να τις παντρεύουν 12-14 ετών, μήπως και γλιτώσουν την αρπαγή τους με το παιδομάζωμα.
Οι γυναίκες εργαζόταν το ίδιο σκληρά με τους άνδρες και μάλιστα σε αντίξοες συνθήκες δουλεύοντας σε γεωργικές εργασίες ή σε επιχειρήσεις. Οι γονείς δεν πρόσφεραν ιδιαίτερη μόρφωση στα παιδιά τους και κυρίως στις γυναίκες.
Η παρουσία των γυναικών στην ελληνική επανάσταση ήταν καθοριστική.
Η θέση της γυναίκας συγκριτικά με παλαιότερα έχει βελτιωθεί σε αρκετά σημεία και με τη συνεισφορά τους στην επανάσταση και στην εργασία κέρδισαν τον σεβασμό των ανδρών τους, αλλά δεν εξισώθηκαν με τους άνδρες.
Οι γυναίκες που αναφέρονται για την σημαντική τους δράση το 1821 είναι: η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, η Μαντώ Μαυρογένους, η Σταυριάνα Σάβαινα, η Κωνσταντίνα Ζαχαρία, οι Σουλιώτσσες, η Ελένη Μπότσαρη, η Χαρίκλεια Δασκάλακη, η Ζαφειράκαινα, η Ζαμπέτα Κολοκοτρώνη, η Δόμνα Βισβίζη, η Λιουνίτσα Σταθάκου, η Ασήμω Λιδωρίκη, η Αλεφάντω Γαλαξειδιώτισσα, η Πανώρια Βοζίκη και η Ελισάβετ Υψηλάντη.
-Η θέση της γυναίκας στη νεότερη Ελλάδα, μετά την Τουρκοκρατία. Μετά την τουρκική κυριαρχία στον ελλαδικό χώρο και με την ίδρυση του ελληνικού κράτους το 1832, η γυναίκα και πάλι δεν είναι ισότιμη με τον άντρα. Η παιδεία ήταν απρόσιτη σε αυτή. Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα οι γυναίκες ήταν σχεδόν αποκλεισμένες από τη μισθωτή εργασία. Θεωρούνταν αμόρφωτες και άεργες.
Στις αγροτικές οικογένειες, οι γυναίκες είχαν περιορισμένη ζωή, κλεισμένες στο σπίτι των αντρών τους ή των πατεράδων τους οι ανύπαντρες. Είχαν στερημένο βίο, γεμάτο κακουχίες και χωρίς ανέσεις. Για να παντρευτεί μια κοπέλα έπρεπε οι γονείς της να προσφέρουν δελεαστική προίκα. Σε αντίθεση με την αγροτική κοινωνία, στις εύπορες οικογένειες οι γυναίκες δεν είχαν υποτιμητική θέση, καθώς ήταν σχεδόν ισάξιες με τα αρσενικά του σπιτιού. Δεν θεωρούνται ''κτήμα'' ή ''ιδιοκτησία'' κάποιου, ούτε των γονιών της, αλλά και ούτε του συζύγου.
-Οι γυναίκες στην Ελλάδα τον περασμένο αιώνα. Το πρώτο ήμισυ του περασμένου αιώνα, η γυναίκα είχε όλες τις δουλειές του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών. Στην επαρχία βέβαια και στα χωριά, τα πράγματα ήταν πολύ πιο δύσκολα καθώς έπρεπε να τακτοποιήσει τα ζώα του σπιτιού, να ζυμώσει και να φουρνίσει ψωμί, να φτιάξει τυρί, να πλάσει χυλοπίτες και τραχανά, να φέρει νερό απ’ το πηγάδι, να πλύνει στη σκάφη, να φέρει ξύλα, να πάει στο αμπέλι, στον ελαιώνα, στα κηπευτικά, να θερίσει και τόσα άλλα.
Η ψήφος γυναικών θεσπίστηκε τον Ιούνιο του 1952. Απονεμήθηκε επιτέλους και στις Ελληνίδες το δικαίωμα ψήφου στις βουλευτικές εκλογές.
Ο Νόμος για την κατάργηση του αναχρονιστικού θεσμού της προίκας, δημοσιεύτηκε στις 18 Φεβρουαρίου του 1983. Ό θεσμός τής προίκας και το προικοσύμφωνο εμφανίζονται στην Ελλάδα κατά την Ομηρική εποχή. Η προίκα της γυναίκας-νύφης αποτελείτο από ρουχισμό, σκεύη, χρήματα, χρυσαφικά, κτήματα, σπίτια ,κ.α.
Το Συµβούλιο Ισότητας των δύο Φύλων που ιδρύθηκε το 1982, και η Γενική Γραμματεία Ισότητας, αποτελεί και σήμερα το βασικό κρατικό μηχανισμό για την ισότητα στην Ελλάδα.
Το φεμινιστικό κίνημα μαζικοποιείται οριστικά τον 20ο αιώνα. Η προβολή του αιτήματος για ουσιαστική ισότητα, ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική, εκπαιδευτική, ηθική και κοινωνική απελευθέρωση της γυναίκας, τις τελευταίες δεκαετίες άρχισε επιτέλους και πραγματοποιείται. Η γυναίκα και στην Ελλάδα την σύγχρονη εποχή, πάλεψε για την κατάκτηση συγκεκριμένων ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, πέτυχε και συνεχίζει να διεκδικεί.
-ΤΙΜΑΜΕ ΤΗΝ 8η ΜΑΡΤΙΟΥ – ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
-ΑΓΩΝΙΖΟΜΑΣΤΕ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ ΓΙΑ ΕΝΑ ΙΣΟΤΙΜΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΑΥΡΙΟ
ΦΩΤΟ:
1. Γυναίκες της Αθήνας, στην Αρχαία Ελλάδα.
2. Λασκαρίνα "Μπουμπουλίνα", η ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
3. Ο αναχρονιστικός θεσμός της προίκας καταργήθηκε το 1983.
4. Οι γυναίκες και στη σύγχρονη εποχή συνεχίζουν τον αγώνα για ισότητα.
Επιμέλεια κειμένου: Γιώργος Κολλάτος – Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «Μεσσηνιακός Λόγος».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου